ایمان از نظر ملاصدرا و کنت

چکیده یکی از مسائل چالش‌برانگیز و در عین حال کلیدی در طول تاریخ تفکر اسلامی، مسئلۀ «ایمان» است که از جهات مختلف، مورد توجه اندیشمندان بوده است. ملاصدرا به‌عنوان حکیمی متأله و شیعه، ایمان را از مادة أمن می‌داند؛ گویی شخص مؤمن با ایمان، از تکذیب و مخالفت با حق، ایمن می‌شود؛ هرچند ایشان، ایمان را با مفاهیم مختلفی چون تصدیق، حکمت، نور، توحید و عقل تعریف می‌کند، در دیدگاه او « علم و معرفت» مهم‌ترین عنصر در «ایمان» است. صدرا ایمان تقلیدی و کشفی را از اقسام ایمان دانسته است و «عمل» را خارج از حوزۀ مفهومی ایمان قرار می‌دهد.او ایمان را همچون علم، امری وجودی می‌داند که احکام وجود بر آن سریان دارد، لذا امری مشکک، با قابلیت کمال و نقص و پایین‌ترین مراتب آن ایمان تقلیدی بدون برهان و بالاترین مرتبه‌اش، حق‌الیقین است که از مراتب عرفانی محسوب می‌شود. ایشان توانسته بر اساس مبانی حکمت متعالیه در چهار شاخصۀ نقش کلیدی معرفت؛ علم امری وجودی؛ رابطۀ میان ایمان و عمل صالح و مراتب ایمان، به شایستگی در بُعد نظری از مباحث دینی، بهره ببرد و تبیین نوینی از ایمان ارائه کند؛ همچنین از طرفی اگوست کنت فیلسوف فرانسوى پایه‏گذار مکتب وضعى یا تحققى، براى علم و فلسفه مراحل سه‏گانه‏اى به نام‏هاى «ربانى»، «فلسفى» و«علمى» قائل شده است، او اظهار مى‏دارد که پس از رسیدن بشر به مرحله سوم، در تفسیر طبیعت از مطرح کردن خداى طبیعت بى نیاز هستیم، و قوانین طبیعى نهفته در دل ماده، براى اداره و گردش جهان کافى است ، آنگاه مى‏افزاید: «علم پدر طبیعت را از شغل خود منفصل کرد، و او را به محل انزوا سوق داد، در حالى که از خدمات موقت او قدردانى کرده و او را تا سر حدّعظمتش هدایت نمود». لذا هدف ما در این مقاله بررسی دیدگاه ملاصدر و کنت در باب ایمان می باشد. واژگان کلیدی: خدا، ایمان، دین، ملاصدرا، کنت

 

فهرست مطالب

 

چکیده 4

مقدمه. 5

1-  بررسی کلیات تحقیق.. 5

1-1- سوال تحقیق.. 5

1-2-  فرضیه  تحقیق.. 5

1-3- متغییرهای تحقیق.. 5

1-4- اهداف تحقیق.. 6

1-5- روش تحقیق.. 6

1-6- روش گرد آوری اطلاعات… 6

1-7- ابزار جمع آوری اطلاعات… 6

1-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 6

1-9- تعریف مفاهیم.. 6

2- بررسی جزئیات تحقیق.. 7

2-1- بررسی دیدگاه ملاصدرا در مورد ایمان.. 7

2-1-1-  ایمان از دیدگاه ملاصدرا 7

2-1-2- مراحل روش شناختی تحلیل مفهومی ایمان از دیدگاه ملاصدرا 8

2-1-2-1-مرحلۀ نخست: تفکیک عناصر مطرح شده و تعیین مفهوم محوری.. 8

2-1-2-2- مرحلۀ دوم: تلفیق منسجم عناصر. 11

2-2- بررسی نظرات آگوست کنت در خصوص دین و ایمان.. 16

2-2-1- دین معرفی شده کنت… 16

2-2-2- مراحل سه گانه زندگی بشر از نگاه کنت… 18

2-2-3- منشاء ایمان و  دین در نظرات کنت… 20

2-2-3-1-جایگاه دین و ایمان در دو مقوله مهم پویایی و ایستایی کنت… 21

2-2-4- نقش آیین رهنمودی و مذهب انسانیت در دیدگاه ایمان کنت… 25

2-2-5- نقد افکار مرتبط با دین و ایمان در اندیشه کنت… 34

2-3- بررسی تطبیقی دیدگاه ملاصدرا و کنت از دین و ایمان.. 36

نتيجه گيري.. 43

منابع.. 44

 

 

 

 

 

 

مطالعه بیشتر