تاثیر قاعده اقدام بر نفقه زوجه

چکیده قواعد فقه ی شالوده ی فقه و حقوق اسلامی را تشكيل میدهند. یكی از قواعدی که در حقوق خصوصی به خصوص در بخش مسئوليتها می تواند راهگشا و موثر باشد ، قاعده اقدام است تعهدی که مفاد ضمان است بيانگر یک رابطه حقوقی بين دو شخص بوده که متعهد له حق دارد متعهد را به پرداخت مال و یا انجام فعل یا ترک متعهد فيه وادار نماید. از طرفی در برابر موجبات ضمان عواملی ساقط کننده ضمان بوده که می توان به قاعده اقدام اشاره نمود. این قاعده را از موارد معافيت و عدم تعلّق مسئوليت مدنی نيز می دانند. از طرفی نفقھ زوجھ در ازدواج دائم در حقوق ایران و اسلام بر عهدي شوهر است. در حقوق اسلام که احکام آن الهام بخش در تنظیم اصول و ضوابط بسیاری از موضوعات یا تقریبا ً بیشتر موضوعات و مسائل قانون مدنی مخصوصا ً در باب احکام نکاح است، تامین هزینه ي خانواده از جمله کلیه مخارج شخصی زوجه ی دائم بر عهدی شوهر است و زوجه در این زمینه هیچگونه تعهد یا مسئولیتی نخواهد داشت هر چند زوجه از ثروت فراوانی برخوردار باشد. بنابراین شوهر حق ندارد از تامین هزینه نیازهای شخصی زن یه علت دارا بودن و بی نیاز بودن زن خودداری کند. این حکم در حقوق ایران بدون تردید اعمال می گردد هدف در این پژوهش بررسی تاثیر اقدام بر نفقه زوجه می باشد. کلید واژگان: نفقه، قاعده اقدام، حقوق.

مقدمه

ازدواج امری است مقدس که در تمامی ادیان با دیدهی تقدس و احترام به آن نگریسته شده است. با ازدواج، زوجین نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی پیدا میکنند. از نظر اسالم تأمین هزینه خانواده و از جمله مخارج شخصی زن به عهده مرد است و زن هیچگونه مسؤولیتی ندارد. نفقه در لغت به معنی هزینه و خرجی است . مطابق قانون مدنی ، پرداخت نفقه زن بر عهده شوهر است . علت این موضوع این است که در ایران انجام امور داخلی خانه بر عهده زن می باشد و این مردان هستند که وظیفه تأمین هزینه های زندگی خانواده را بر عهده دارند . برخی از علما معتقدند انفاق جزء قواعد آمره میباشد، اما در حال حاضر برخی از علما این نظر را دارند که طرفین عقد میتوانند نسبت به میزان یا اسقاط نفقه به توافق برسند. در قانون مدنی بیان شده که پس از وقوع نکاح، زن و شوهر به حکم قانون، حقوق و تکالیف گوناگونی نسبت به یکدیگر پیدا میکنند ماده 1120 البته این حقوق فقط جنبه مالی ندارد، بلکه پیوند و حقوق معنوی زوجین نسبت به یکدیگر بیشتر از حقوق مالی است. بنابراین بحث نفقه، به عنوان رکن اصلی اقتصاد خانواده در این نوشتار بطور جامع مورد بررسی قرار می گیرد. از سویی دیگر تمکین (اطاعت از شوهر) یکى از وظایف مهم بلکه از اصلى ترین وظایف زن به شمار رفته و از مسائل ضرورى و مسلّم در آیین خانواده ی اسالم مىباشد. زن وظیفه دارد از شوهر خود در امور مشخص شدهاى اطاعت کند و اگر چنانچه در وظایف مشخص شده، نافرمانى کند (ناشزه) نفقهاى بر عهده مرد نبوده و زن حق تقاضاى نفقه ندارد از طرفی قاعده اقدام با توجه به مدارک و مستندات متعددی از قبيل روایات ، بنای عقال و اجماع به اثبات رسيده است. مالک بودن، بالغ بودن، عاقل بودن و عالم و آگاه بودن را از جمله شرایط قاعده ی اقدام برشمرد. گستردگی این قاعده تا جایی در نظر گرفته می شود که خللی در نظم عمومی ایجاد ننماید در غير اینصورت از قلمروی آن کاسته می شود. هدف در این پژوهش بررسی تاثیر اقدام بر نفقه زوجه می باشد.

مطالعه بیشتر