مقدمه

یکی از مباحث مهم در مباحث حقوقی، بحث دیون و عدم پرداخت آن توسط مدیون و دعوای حاصل از آن است که بخش مهمی از دعاوی حقوقی را به خود اختصاص داده است. در فقه اسلامی و حقوق ایران برخی اشخاص در شرایطی از معامله منع شده اند و اگر معامله ای توسط آنان در آن شرایط انجام شود، حسب مورد، غیر نافذ، فضولی، باطل یا مشروط اند. از جمله این افراد، معامله مدیون به قصد فرار از دین و معامله صوری است که معرکه آراء فقها و حقوق دانان واقع شده است. لذا در این تحقیق به بحث در برررسی سیر تحولات معامله به قصد فرار  از دین می پردازیم و در نهایت با بررسی مبانی حقوقی مربوطه وضعیت حقوقی اینگونه معاملات را با توجه به تحولاتی که نسبت به این موضوع در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است و با توجه به قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394، مشخص می‌نماییم. ﺿﺮورت ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ از اﻳﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺎده 218 ﺳﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻏﻴﺮﻧﺎﻓﺬ داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪه است، اﻣﺎ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﺎده ﻧﺴﺦ ﺷﺪ وﻟﻲ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار در اﺻﻼﺣﻴﻪ ﻣﻮرخ 14/08/1370 ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻓﺮار از دﻳﻦ را ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺻﻮري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﻃﻞ داﻧﺴت. می توان گفت که در حقوق ایران، بر معامله به انگیزه فرار از دین هیچ قیدی تعیین نگردیده است و هر امری که معامله تلقی گردد، نیز در صورتی که به انگیزه فرار از دین باشد مشمول حکم راجع به این گونه معاملات خواهد بود. در بحث از مبانی حقوقی اینگونه معاملات، محور اصلی جلوگیری از ضرر به دیان است و جهت چنین معامله ای از آن نظر نامشروع تلقی گردیده است که باعث ضرر به طلبکاران می شود.

بررسی سیر تحولات  معامله به قصد فرار  از دین

فهرست

فهرست مطالب

مقدمه. 4

فصل اول: مفاهیم و مبانی نظری تحقیق.. 5

1-مفاهیم تحقیق.. 6

1-1-دین.. 6

1-2- فرار از دین.. 7

1-3- مفهوم معامله. 7

1-4- مفهوم معامله به قصد فرار از دین.. 9

2-مبانی نظری تحقیق.. 10

2-1- علم طرف معامله. 10

2-2-مفهوم انگیزه یا قصد فرار از دین.. 11

2-3- شرایط تحقق معامله به قصد فرار از دین.. 13

فصل دوم: تحول قانون گذاری در رابطه با معامله به قصد فرار  از دین و رابطه آن  با معامله صوری   14

1- تحول قانون گذاری.. 15

2- تفاوت ماده ۲۱۸ اصلاحی قانون مدنی با ماده ۲۱۸ سابق قانون مدنی.. 15

3- رابطه معامله به قصد فرار از دین و معامله صوری.. 16

4-معامله به قصد فرار از دین در  حقوق ایران. 17

5-تحلیل دیدگاه حقوق دانان. 20

6- ماهیت حقوقی معامله به انگیزه فرار از دین.. 24

فصل سوم: سیر تحولات  معامله به قصد فرار  از دین.. 25

1-مقررات حقوق ایران در زمینه اوصاف معامله فرار از دین.. 26

2-اصل چهلم قانون اساسی.. 27

3- ماده 65 قانون مدنی.. 27

4-مادتین424و500 قانون تجارت… 28

5-ماده 4 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1351. 28

6-قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394. 29

7- رأی وحدت‌رویه شماره ۷۷۴ – ۱۳۹۸/۱/۲۰ هیأت‌عمومی دیوان عالی کشور. 31

فصل چهارم: دعاوی معامله به قصد فرار از دین در آرای دیوان عالی کشور. 34

1-آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور. 35

2- رأی شعبه 5 دیوان عالی کشور. 35

3- رأی شعبه 8 دیوان عالی کشور. 35

4-رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور. 36

نتیجه گیری.. 37

منابع و مآخذ. 40

 

مطالعه بیشتر